पचनसंस्थेमध्ये पाचक प्रणाली आणि त्याचे सहायक अवयव असतात, जे अन्नाचे रेणूंमध्ये विघटन करतात जे शरीराच्या पेशी शोषून घेऊ शकतात आणि वापरू शकतात. टाकाऊ पदार्थांचे उच्चाटन होईपर्यंत आणि रेणू शोषून घेण्याइतके लहान होईपर्यंत अन्न हळूहळू तोडले जाते. गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल (GI) मार्ग, ज्याला सामान्यतः एलिमेंटरी कॅनल म्हणून ओळखले जाते, त्यात एक लांब, सतत नळी असते जी तोंडापासून गुदापर्यंत जाते. यात पोट, लहान आतडे, मोठे आतडे, घशाची पोकळी आणि अन्ननलिका यांचा समावेश होतो. जीभ आणि दात तोंडाशी संबंधित सहायक संरचना आहेत. स्वादुपिंड, यकृत, पित्ताशय आणि लाळ ग्रंथी हे पचनास मदत करणारे मुख्य सहायक अवयव आहेत. या अवयवांद्वारे द्रवपदार्थ पचनमार्गामध्ये स्रावित केले जातात.
शरीरात अन्नावर तीन वेगवेगळ्या प्रक्रिया केल्या जातात:
पचन\शोषण\निर्मूलन
पचन आणि शोषण पचनमार्गात होते. शरीरातील सर्व पेशी शोषून घेतल्यानंतर पोषक घटक मिळवू शकतात आणि पेशी त्यांचा चयापचय प्रक्रियेसाठी वापर करतात.
पाचन तंत्राच्या सहा क्रिया किंवा कार्ये शरीराच्या पेशी वापरण्यासाठी अन्न तयार करतात.
गिळणे
पचनसंस्थेचे पहिले कार्य म्हणजे तोंडातून अन्न घेणे. पुढे काहीही होण्यापूर्वी, अंतर्ग्रहण म्हणून ओळखली जाणारी प्रक्रिया होणे आवश्यक आहे.
आपोआप पचन
गिळलेल्या अन्नाचे मोठे तुकडे लहान तुकड्यांमध्ये मोडणे आवश्यक आहे जेणेकरून विविध एन्झाईम त्यांच्यावर कार्य करू शकतील.
ही पचन प्रक्रिया, जी तोंडात चघळण्यापासून किंवा चघळण्यापासून सुरू होते आणि पोटात मंथन आणि मिसळण्याच्या हालचालींसह चालू राहते, तिला यांत्रिक पचन म्हणतात.
रासायनिक पचन
रासायनिक पचन मोठ्या कार्बोहायड्रेट, प्रथिने आणि लिपिड रेणूंना लहान रेणूंमध्ये मोडते जे पेशी शोषून घेऊ शकतात आणि वापरू शकतात. रासायनिक पचन किंवा हायड्रोलिसिस दरम्यान, पाणी आणि पाचक एंझाइम जटिल रेणूंचे विघटन करण्यासाठी एकत्र होतात. हायड्रोलिसिस प्रक्रिया, जी सामान्यत: मंद असते, ती पाचक एन्झाईम्सद्वारे वेगवान होते.
पाचक प्रणाली हालचाली
अन्नाचे कण खाल्ल्यानंतर आणि चघळल्यानंतर ते तोंडातून घशात आणि तेथून अन्ननलिकेत जातात. ही अधोगतीची हालचाल आहे, ज्याला सामान्यतः गिळणे म्हणतात. गुळगुळीत स्नायू आकुंचन पावल्यामुळे पोटात मिसळण्याच्या हालचाली होतात. या पुनरावृत्ती झालेल्या आकुंचनादरम्यान, जे विशेषत: पचनमार्गाच्या मर्यादित भागांमध्ये होतात, अन्नाचे कण एंजाइम आणि इतर द्रवांमध्ये मिसळतात. पेरिस्टॅलिसिस म्हणजे पचनमार्गातून अन्नाचे कण हलवणाऱ्या हालचाली. अन्नाचे कण आकुंचनाच्या पुनरावृत्ती लहरींद्वारे यांत्रिक आणि रासायनिक पचन होत असलेल्या विविध भागांतून हलवले जातात.
शोषण
लहान आतड्याच्या सेल झिल्लीमुळे रासायनिक पचनाने तयार होणारे साधे रेणू रक्त किंवा लिम्फ केशिकामध्ये प्रवेश करू शकतात. शोषण हे या प्रक्रियेचे नाव आहे.
लोप
शरीराने अन्नाचे रेणू काढून टाकले पाहिजेत जे शोषले जाऊ शकत नाहीत किंवा प्रक्रिया करू शकत नाहीत. मलविसर्जन, ज्याला सामान्यत: निर्मूलन म्हणून ओळखले जाते, गुदद्वारातून विष्ठेच्या रूपात अपचनक्षम कचरा बाहेर टाकण्याची प्रक्रिया आहे.
स्रोत: training.seer.cancer
Günceleme: 25/12/2022 20:07
टिप्पणी करणारे प्रथम व्हा